Στην αρχαιότητα, βότανα αποκαλούσαν όλα τα φαρμακευτικά φυτά που κατά τη μάσηση παρουσίαζαν πικράδα, γλυκάδα ή και αρωματική γεύση. Τις ιδιότητες αυτές οι πρώτοι άνθρωποι τις απέδιδαν σε μαγικές ικανότητες που είχαν τη δύναμη, όταν εισέλθουν στον οργανισμό ενός πάσχοντος, να τον ανακουφίσουν η και να τον θεραπεύσουν από οποιαδήποτε αρρώστια. Σε μερικές περιπτώσεις ο λαός μεταχειρίζεται για τα βότανα ειδικές λέξεις ή φράσεις, όπως «δεν βρίσκω βοτάνι για να γιάνω τις πληγές μου», που δείχνει τη σπουδαιότητα που τους αποδιδόταν.

Αλλού πάλι συναντάμε την ονομασία των βοτάνων με τις σύνθετες λέξεις: θερμοβότανο, που χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις που ο ασθενής έχει πυρετό, μυρμηγκοβότανο, που χρησιμοποιείται για τις διάφορες δερματικές εκβλαστήσεις, σερνικοβότανο, που το λαμβάνουν οι εγκυμονούσες γυναίκες που επιθυμούν να κάνουν αγόρι, χελωνοβότανο, που το χρησιμοποιούν στη χοιράδωση και άλλες. Βότανο επίσης θεωρεί ο λαός κάθε φυτό στο οποίο από πρόληψη αποδίδονται μαγικές δυνάμεις, όπως λ.χ. το Βοτάνι της Αγάπης, το Βοτάνι για το μάτι. Στα αρχεία των διαφόρων φαρμακευτικών εγκυκλοπαιδειών πολλοί συλλέκτες βοτάνων προσπάθησαν να περιβάλουν τη συλλογή των βοτάνων με μυστήρια, καθώς και με μέσα και συνήθειες γεμάτες από μία αποπνικτική μαγεία. Γι’ αυτό και απομάκρυναν με πειστικότητα κάθε ακατατόπιστο από την πραγματικότητα και του ενέπνεαν μαζί με την έγνοια και τον φόβο. Λ.χ. διέδιδαν πως για να έχουν δύναμη τα βότανα, πρέπει να συλλέγονται τη νύχτα και μάλιστα τα μεσάνυχτα, τις σκοτεινές βραδιές, με άδειο η γεμάτο φεγγάρι.

Άλλες φορές πάλι οι βοτανοσυλλέκτες προσπαθούσαν να διασπείρουν στον κόσμο τον φόβο, λέγοντας πως εκείνος που θα τολμούσε, χωρίς να γνωρίζει ορισμένα μυστικά, να μαζέψει θεραπευτικά βότανα, θα τιμωρούταν από τις κακές δυνάμεις με θάνατο. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο τρόπος που έβγαζαν τον Μανδραγόρα. Για να βγάλουν τη ρίζα του οι συλλέκτες πήγαιναν νύχτα με φεγγάρι και αφού έβρισκαν το μέρος όπου ήταν το φυτό, έδεναν στην ουρά ενός σκύλου τη ρίζα του, αφού προηγουμένως είχαν παραμερίσει τα γύρω χώματα και εν συνεχεία χτυπούσαν τον σκύλο, ο οποίος φεύγοντας τραβούσε, φυσικά, και τη δεμένη ρίζα του μανδραγόρα. Ο μανδραγόρας, είναι φυτό με ανθρωπόμορφη ρίζα και θρυλικές ιδιότητες που φτάνουν μέχρι τη σφαίρα του μύθου. Εικάζεται ότι προκαλούσε κατάσταση ύπνου παρόμοια με κώμα, εξ ου και η αρχαία ελληνική φράση «υπό μανδραγόρα καθεύδειν».